Za većinu vrsta nisu pogodne zatvorene doline i kotline, u kojima se nakuplja i duže zadržava hladan vazduh. U brdskim krajevima valja izbegavati uske doline manjih reka i potoka, a položaji na udaru hladnih vetrova moraju biti obezbeđeni vetrozaštitnim pojasevima.
Uspešno gajenje voćaka u velikoj meri zavisi od toga koliko su niske temperature česte i jake u sezoni. Poslednjih godina ostavljale su traga u mnogim voćnjacima, umanjivale su i rod i kvalitet, a nisu retki ni zasadi u kojima berbe nije ni bilo. Nisu niske temperature bez razloga označene kao jedan od bitnih ograničavajućih faktora za uspešno gajenje pojedinih voćnih vrsta.
Otpornost na niske temperature genetski je uslovljena, zavisi od voćne vrste, odnosno sorte. Na nju utiču i drugi faktori, kao što su vreme pojave, dužina trajanja i intenzitet niskih temperatura, pripremljenost voćaka za mirovanje, starost, bujnost i rodnost, primenjene agrotehničke mere, zdravstveno stanje, ali i podloga na kojoj su kalemljene.
Štete na stablima nepripremljenim za zimu
U fazi zimskog mirovanja oštećenja od niskih temperatura nastaju na stablima koja su u zimu ušla nedovoljno pripremljena, što zbog prisilnog završetka vegetacije, što zbog neadekvatne zaštite. Problem je i golomrazica – mraz u vreme kada nema snežnog pokrivača. Takođe, produženi periodi toplog vremena u jesen, praćeni preobilnim padavinama mogu odložiti proces sazrevanja stabala, čime se stvaraju uslovi za ozbiljnija oštećenja tokom zime. U uslovima jačih oscilacija dnevnih i noćnih temperatura vazduha, kora na stablima može da popuca.
Štete nanose i jesenji mrazevi koji se u kontinentalnim krajevima često javljaju u vreme kada pojedine vrste, odnosno sorte, nisu završile vegetaciju. Tada može doći do prisilnog opadanja lišća i manjeg ili većeg stepena izmrzavanja. Najčešće stradaju nedozreli delovi voćke, posebno u uslovima gde su zasadi kasno prihranjivani azotnim đubrivima ili je kasno obavljeno navodnjavanje.
Izbor odgovarajućeg mesta za podizanje zasada prva je mera preventive mrazeva i, ako u tome pogrešimo, čak ni najbolja agrotehnika neće dati dobre rezultate. Bitno da se biraju otporne vrste i sorte, kao i da se izbegava podizanje zasada u područjima gde su česte niske zimske temeperature.
Jabučaste vrste otpornije od koštičavih
Za većinu vrsta nisu pogodne zatvorene doline i kotline u kojima se nakuplja i duže zadržava hladan vazduh. U brdskim krajevima valja izbegavati uske doline manjih reka i potoka, takozvana mrazišta. Položaji koji su na udaru hladnih, suvih i jakih vetrova moraju biti obezbeđeni vetrozaštitnim pojasevima. Prednost treba dati sortama koje su stvorene u našim agroekološkim uslovima, ili se duže vremena gaje pa su se već adaptirale na takve uslove.
Ne treba zanemariti ni značaj nadmorske visine. U našim uslovima najbolji rezultati postižu se na umerenim visinama, između 400 i 500 metara nadmorske visine. Breskva i kajsija mogu se uspešno gajiti na visinama između 300 do 500mnv, dunja do 700mnv, kruška i orah na visinama koje se kreću do 800 pa i 900 metara nadmorske visine, jabuka može da raste i na visinama do 1.000mnv, a trešnja i višnja čak do 1.300 metara nadmorske visine. Takođe, treba imati u vidu da su južne ekspozicije bez obzira na nadmorsku visinu, toplije od severnih. One su posebno bitne za gajenje ranih sorti bresaka, krušaka, trešanja pa i šljiva, a severne za zimske sorte jabuka, krušaka, kajsija i šljive požegače.
Zna se takođe da su jabučaste vrste otpornije na niske temperature od koštičavih. Razlog leži u tome što koštičavo voće ima kraći period dubokog zimskog mirovanja, zbog čega i najmanje zagrevanje posle njega izaziva buđenje i kretanje sokova.
Ponoviti krečenje
Ako voćnjak pretrpi jak mraz, voćnjak je neophodno detaljno pregledati da bi se utvrdile eventualne štete od izmrzavanja. Posle toga može se početi s rezidbom. Voćari koji su pre početka zime i pojave snega okrečili debla, treba da znaju da kiša i sneg spiraju kreč, pa se preporučuje da se ovaj posao ponovi. Bela boja odbija sunčeve zrake, smanjuje zagrevanje kore i tako usporava kretanje vegetacije za nekoliko dana.
Opasno jesenje navodnjavanje
I s navodnjavanjem voćaka treba biti oprezan. Zalivanje se prekida sredinom septembra, jer kasno dodavanje vode može da produži vegetaciju, kada mladari i drugi organi ostanu nedovoljno odrvenjeni. Time se smanjuje otpornost na niske zimske temperature.
