Nekoliko vrelih talasa, praćenih vrućim vetrom, koji su u julu i junu pogodili Pčinjski okrug i prouzrokovali su ožegotine na listovima, stablima i delovima korenova biljaka. Ožegotine su se najčešće pojavljivale na delovima biljaka koji su direktno bili izloženi jakom suncu poput paprike, paradajza, kruške, a bilo ih je i na lubenici ili dinji. To se obično događa u najtoplijim mesecima godine, kada se na delu ploda okrenutog prema suncu pojavljuju svetle, malo ulegnute mrlje ili pege. Na tim mestima je plod sklon bržem propadanju i neukusan za jelo.
– Savetujem poljoprivrednim proizvođačima da u ovakvim godinama koriste sredstva koja smanjuju dehidrataciju i preterano isparavanje. Jedno od oprobanih je zeolit koji se otopi u vodi pa se time tretiraju biljke svakih desetak dana. Nakon tretmana na biljci se stvori sloj koji odbija sunčeve zrake i štiti od vrelog vetra – ističe Nada Lazović Đoković, savetodavac za ratarstvo u vranjskoj PSSS.
Najbolja zaštita za biljke u ovom slučaju je zasena koja će smanjiti direktnu izloženost suncu. Za to se koriste razne vrste mreža koje zavisno od gustine tkanja propuštaju više ili manje sunčevih zraka. Lagane mreže su idealne za šargarepu ili kupus, dok je za papriku i paradajz potrebna mreža koja će biti postavljena na armaturi višoj od njih. Takva mreža pruža višestruku korist – apsorbuje toplinu i smanjuje zračenje, a uz to štiti i od vetra i letnjih provala oblaka.
– Ožegotine na plodovima nastaju i usled nedovoljne zaštićenosti lisnom masom biljaka. Ono se može ublažiti dodatkom azotnih đubriva da bi se bolje razvijala lisna masa koja će štititi plod od sunca. Na tim pegama se kasnije razvija crna navlaka od saprofitnih gljiva. Pri pojavi ožegotina na plodovima usled osunčavanja sa simptomima prisustva crne navlake saprofitnih gljiva treba uraditi zaštitu fungicidima protiv truleži sa kratkom karencom – naglašava Lazović Đoković.
Paprika je sada u fazi plodonošenja i u ovakvim uslovima je, prema njenim rečima, smanjeno usvajanje hraniva iz zemljišta pa zato prihranu treba primenjivati folijarno na svakih sedam do deset dana zavisno od stanja useva.
Folijarno prihranjivnje i zalivnje treba izbegavati tokom najtoplijeg dela dana. Posle prve i druge berbe trebalo bi upotrebiti đubriva s odnosom NPK 2:1:4 i odvojeno primenjivati kalcijum. Obilaskom terena na velikom broju parcela uočeni su simptomi suve vršne truleži koji se javlja na formiranim lodovima gde je bio tučak.
– Kalcijum se veoma sporo transportuje kroz zemljište, tako da mi u PSSS savetujemo da primena kalcijuma počne dve nedelje nakon rasađivanja kroz sistem, a folijarnom prihranom tokom cvetanja paprike. Pritom se mora voditi računa o koncentraciji, kako se ne bi pojavile ožegotine na listovima – poručuje Lazović Đoković i dodaje da ponekad paprika pokaže da je u zemljištu izraziti nedostatak ovog hraniva, a on se lako i brzo može nadoknaditi ravnomernim zalivanjem i folijarnom prihranom.
Do nedostatka kalcijuma u biljkama najčešće dolazi u uslovima dužeg sušnog razdoblja kada se kalcijumom kroz biljku usmerava prema listovima, tako da do plodova ne dolazi dovoljna količina ovog hranjivog elementa što sprečava razvoj ćelija i uslovljava odumiranje tkiva.
– Do vršnog truleža može doći i zbog oštećenog korena jer nije u mogućnosti da snabde biljku kalcijumom, a to se često događa međurednom kultivacijom, napadom raznih štetočina kao i biljnih bolesti – naglašava vranjski savetodavac.
Paprika je kultura kojoj veoma pogoduju topla leta, ali je na nedostatak vode posebno osetljiva u fazama plodonošenja gde može doći do opadanja formiranih plodova, zato je treba zalivati češće sa manjim količinama vode, ali posebno voditi računa na težim zemljištima gde se ređe sprovode navodnjavanja.
Tekst i foto: Gordana Nastić
