Bogata istorija i nasleđe, manastiri, nestvarni pastoralni pejzaži, vredni voćari, cvećari i vinogradari, pčelari i korpari- sve je to u Levču, kraju koji je uspeo da očuva duh minulih vremena. Centralna tačka ove oblasti, koja je ušuškana u podnožju tri planine, omalena je varošica Rekovac.
Kad se pođe starim putem od Kragujevca za Jagodinu, pa se nastavi pravo ka Trsteniku i dalje ka Varvarinu, Kraljevu ili Kruševcu ulazi se u posebno lep deo Srbije. Na svakom koraku su predeli poželjni za fotografisanje. Brežuljci prekriveni voćnjacima, žitom i šumama su sa obe strane puta, jer se većina žitelja bavi poljoprivredom. Rekovac i tridesetak okolnih sela nalaze se u jugoistočnom delu Šumadije, na svega 25 kilometara od Kragujevca.
– Čuli ste za našu tradicionalnu manifestaciju „Prohođ Levač, prođoh Šumadiju“. Ovaj slogan preko pola veka podseća nas da niste videli sve lepote Šumadije, ako niste prošli kroz naš Levač. Mi uvek kažemo da smo Levčani i za to ima razloga – kaže Dejan Mihajlović, profesor u rekovačkoj srednjoj školi.
Zbog Župe i danas ostali Levčani
Levač okružuju tri značajne planine Srbije- Juhor sa istoka, Crni vrh sa severa, a sa zapadne strane su Gledićke planine. Na svakom koraku je deo istorije, a poseban dragulj je gorostasni manastir Kalenić u Opariću.
– On potiče iz vremena despota Stefana Lazarevića. Građen je i oslikan između 1407. i 1413. godine. Zbog bogato ukrašene spoljašnosti i najbolje očuvanih fresaka i živopisa, ubraja se u najznačajnije spomenike kulture u Srbiji. Za Kalenić kažu da je najraskošniji manastir moravskog stila – dodaje Mihajlović.
Osim Kalenića Levački kraj je poznat i pod manastiru Preradovac. Zovu ga Bela grudva duhovnosti. Nalazi se na brdu iznad Oparića. Potiče iz 13. veka i podignut je usred kalenićkih vinograda. Više puta je rušen i zatiran, ali je uspeo da opstane. Manastir Manastirak nalazi se u selu Velika Kruševica, crkva Svete Petke u Šiljevici, a u šetnji od svetinje do svetinje je i stari grad Županjevac, jedna od najznačajnijih građevina iz rimskog doba.
Vinari i korpari na pragu stare slave
Među bogatim kulturno-istorijskim nasleđem žive vredni Levčani, koji se od pamtiveka generacijski bave poljoprivredom, vingoradarstvom i starim zanatima. Čuveni su korpari iz Levča, koji od pruća pletu najlepše kotarice, korpe, stolice i sve ono što može da posluži u domaćinstvu. Najviše ih je bilo u Belušiću, Tečiću, Dragovu. Korpastvo ovde opstaje 250 godina.
– Nekada je u okolini Rekovca bilo 17 otkupnih stanica za proizvode od pruća, a danas pojedinačni prodajemo na vašarima. Korpastvo je jedan od najstarijih zanata u Levču i stotine porodica su gajile pruće i izrađivale predmete – kaže Zoran Antić, korpar iz Belušića.
Prirodne lepote su poseban deo priče u sva četiri godišnja doba. U jednom trenutku pastoralni predeli podsećaju na Toskanu, a već sledeći na Švajcarsku ili neke egzotične daleke predele. Pejzaži su prošarani vinogradima ili mnogobrojnim košnicama, kojih ima oko 10.000. Procenjuje se da u Levču ima najviše košnica u odnosu na broj stanovnika. Najviše ih ima Dragan Jevtić iz Oparića, čak 2.500.
U Levču su i proizvođači cveća. Zatim voćari koji gaje kupine, maline, kajsije, šljive i jabuke. A Levačko vinogorje je ponovo na pragu stare slave. Predanje kaže da se vino posle svake berbe na probu iz Levča nosilo caru Lazaru u Kruševac.
U Levču su, osim čistog vazduha i bistrog pogleda, poznati i po domaćim specijalitetima, među kojima su najpoznatiji bobove pihtije i kisele paprike punjene pasuljem. Oni pola u šali, pola u zbilji ova i još nekoliko posnih jela, nazivaju Levački jelovnik izgubljenog vremena.
Tekst i foto: Biljana Nenković
