Uzrok smanjenja prinosa i neredovnog rađanja jabuke može biti i nepravilna rezidba. Proizvođači greše kada ovu vrstu orezuju po šablonu, odnosno svaku sortu na isti način. Za pravilnu rezidbu neophodno je poznavati dominantan tip rodnih grančica svake sorte, intenzitet vegetativnog porasta, količinu i stanje rodnih pupoljaka. Takođe, greške su manje i u uslovima kada je uzgojni oblik pravilno formiran. Svaka sorta jabuke orezuje se posebno.
Rezidba počinje proređivanjem krune, odnosno izbacivanjem polomljenih i grana koje se ukrštaju i zasenjuju. Cilj je da se u kruni stvore uslovi za obrazovanje cvetnih pupoljaka i u njenoj unutrašnjosti, a to će se postići u uslovima kada je dobro osvetljena. Potom se proređuju letorasti. Kod ove voćne vrste mora se voditi računa o rodu za tekuću i za narednu godinu, pa se ostavlja dovoljan broj letorasta da bi se na njima formirale kvalitetne rodne grančice koje će doneti rod naredne godine. Vodi se računa i o njihovoj dužini. U donjem delu krune treba da su razvijeniji jednogodišnji letorasti dužine 50-60, a u gornjem delu kraći – do 40 centimetara.
Rezidbom se reguliše i broj rodnih pupoljaka u zavisnosti od njihove količine i stanja. Prema navodima stručnjaka, u uslovima kada je broj pupoljaka sa obrazovanim cvetnim začecima umeren (30-40 odsto), treba skraćivati ili samo prorediti trogodišnje i starije rodne grančice. Tamo gde ih ima manje važno je sačuvati što više rodnih grančica, odnosno primeniti slabu (blagu) rezidbu. Ova rezidba se preporučuje i za voćke koje imaju zadovoljavajući broj rodnih pupoljaka s diferenciranim cvetnim začecima, ali je njihov broj u kruni mali. Kada su oba faktora visoka, a porast mali, neophodna je oštra rezidba, da bi voćke ojačale.
U uslovima kada je broj rodnih pupoljaka u kojima su diferencirani cvetni začeci velik (preko 60 procenata), kao i broj rodnih pupoljaka po stablu, a vegetativni porast normalan, mora se primeniti kratka (oštra) rezidba. Tada se iz osnove izbacuju sve izrođene grančice, a za rod ostavlja dvogodišnje drvo koje je obraslo rodnim grančicama. Dvogodišnje grane se prekraćuju ako se ne primenjuje hemijsko proređivanje plodova. Koliko će se rodnih grančica ostaviti na dvogodišnjoj grani zavisi od sorte, razvijenosti voćki, pa i razvijenosti samih rodnih grančica. U zasadima gde je hemijsko proređivanje plodova redovna mera, primenjuje se duga rezidba, a dvogodišnje grane se ne skraćuju. Ovakvom rezidbom smanjuje se bujnost voćaka i bolje se formiraju cvetni začeci, lakše je hemijsko proređivanje plodova, bolja je obojenost i smanjeno je otpadanje plodova.
Da bi se dobilo realno stanje rodnosti, pre rezidbe treba uraditi analizu potencijalno rodnih pupoljaka, odnosno procentualne zastupljenosti onih u kojima su se cvetni začeci diferencirali. Na osnovu analize potencijalne rodnosti određuje se intenzitet rezidbe. Takođe, za svako stablo procenjuje se količina rodnih pupoljaka u kruni, a na osnovu dužine letorasta vegetativni porast u prethodnoj godini. Smatra se da je rast letorasta normalan kada su oni dugački 40-50 centimetara. U uslovima kada je porast intenzivan (jači), treba stabla više opteretiti rodnim pupoljcima, a ako je slabiji, ostavlja se manji broj rodnih grančica, da bi stabla ojačala.
Stručnjaci napominju da se često rezidbom ostavljaju čepovi dužine prsta, što nije dobro, jer dolazi do stvaranja guka i velikih rana, koje su osnova za napad staklokrilca i krvave vaši. Ovakva rezidba je posebno problem u gustim zasadima jabuke, gde najčešće dolazi i do nekroze tkiva, koja se prenosi na produžnicu i primarne grane.
Sper ili spur tipovi jabuke imaju relativno slabo grananje. Zona rađanja se ne udaljava previše od osnove skeleta, odnosno nemaju tendenciju premeštanja vegetacije u vršni deo krune. Na letorastima koji imaju kratke internodije nalazi se znatno više listova, pa je u takvim uslovima kruna zasenjenija. Takođe, rodne grančice su veoma kratke, po čemu su i dobile ime „sper“. Zbog slabe bujnosti, spur tipovi se kaleme na bujnije podloge.
Spur tipovi rano prorode, zbog čega treba voditi računa o tome da se pravilno orezuju od prve godine, da stabla ne bi zakržljala još u porastu. Oprez je potreban i prilikom rezidbe rodnih stabala. Neophodno je voditi računa da se u kruni ne formira isuviše izrođenog drveta. Ono se redovno izbacuje ili skraćuje, a ostavljaju kratke rodne grančice na dvogodišnjim i trogodišnjim granama. Pošto se ovde formiraju kratke rodne grančice na skeletnim granama, pa čak i na produžnicama, treba ih proređivati ili skraćivati da bi se potencirao vegetativni porast. Primarne ili sekundarne grane treba jače ili slabije skraćivati, zavisno od njihove bujnosti, i proređivati ako zasenjuju unutrašnji deo krune.
Nije poželjno da stabla prerode. U godini sa velikim brojem rodnih pupoljaka preporučuje se oštrija rezidba (rodne grančice dobro prorediti ili skratiti). U suprotnom, rod će biti visok, plodovi sitni, a može doći i do neredovnog rađanja.
Goldspur, starkrimson i velspur su nekada bili vodeći, a danas dominiraju spur tipovi jabuke crvenog delišesa, red čif, superčif i drugi.
S. Malinović
Dobro jutro broj 537 – Januar 2017.
